Nhà thờ Văn Lý đầu tiên được xây dựng năm 1765 bởi các cha dòng Tên và được xây lại năm 1885. Tuy nhiên, phải đợi đến năm 1917, Nhà thờ và tháp chuông được xây dựng mới có hình dáng như bây giờ.
Giáo xứ từ đó đã phát triển không ngừng cả về đời sống đức tin bên trong và vật chất bề ngoài với nhiều hạng mục công trình được xây dựng trong khuôn viên giáo xứ có diện tích lên đến 13.000m2.
Mặt chính Nhà thờ được nhấn mạnh bởi tháp chuông 3 tầng nhô ra phía trước, hai phía được xây thấp và nhỏ dần tạo ra 5 nhịp ứng với cấu trúc 5 gian trong Nhà thờ. Tháp chuông ở khu vực trung tâm tạo điểm nhấn bởi độ cao và các họa tiết trang trí kiểu phương Tây kết hợp với một số họa tiết Việt cổ truyền. Một Fronton bán cung kiểu Phục Hưng hậu kỳ phía trên cửa tầng hai tháp chuông và các hình thức trang trí cầu kỳ lấp đầy mặt đứng cho thấy Nhà thờ Văn Lý có kiến trúc theo phong cách chủ đạo Baroque.
Hệ kèo kiểu vỏ cua được sơn son thiếp vàng là một nét đặc sắc trong không gian nội thất của Nhà thờ. Toàn bộ hệ cột – kèo nối với khu vực Cung Thánh sơn son thiếp vàng bao quanh các bức tranh Thánh, tạo ra một không gian đầy màu sắc.
Nhà thờ Văn Lý đã được trùng tu vào năm 2011.
Bài: Sưu tầm & Biên tập